HURDA : Hurda emtianın oksidasyon ( pas ) kurum, toprak ve kireçlenme, yükleme, boşaltma, nakliye v.s aşağıda bildiren durumlar neticesi verebileceği fire nisbetleri;
1- Hurda bakır ( mutfak eşyası, tencere, kazan v.s ) % 1,5 - 2
2- Hurda alüminyum ( mutfak eşyası, tencere, kap-kaçak otomobil karoserlerinden ve muhtelif motor ve makinadan çıkma ) % 1,5 - 2
3- Hurda sarı ( pirinç ) ve tormadan çıkma sarı talaş % 1 - 1,5
4- Hurda kızıl ( bronz ) ve tornadan çıkma kızıl talaş % 1 - 1,5
5- Hurda pik ( döküm ) % 1
6- Hurda teneke ( çöplükten toplanmış muhtalif teneke, boya ve konserve kutuları ) % 5
7- Hurda demir % 2
8- Hurda kurşun % 1,5
9- Hurda çinko %2,5
10- Hurda amtimuan ( ordubozan ) %5
11- Hurda akümülatör %5
12- Hurda naylon ( Plastik ayakkabı eskileri ) %7 Teneke hurdası, çelik ve pik talaşı, köylü toplama talaşı, eski sobalar, eskimiş variller ve ithalhurdaların ark ocaklarda işlenmek üzere fabrika dahiline gelinceye kadar ve fabrika dahilinde aşağıda gösterilen miktarlarda fire verebilir.
1- Boşaltma, yükleme ve taşıma firesi %01
2- Tufal firesi %02
3- Stoktaki Hurdaların oksidasyon firesi %02
4- Toprakla karışma firesi % 01
5- Ocağa geri verme firesi % 01
6- a) İmalat firesi %01
b) Metal olmayanlarda ( plastik, paçavra, çöp ) %03
HURDA DEMİR:
1- Hurda demirin dış kenarlarının uygun pres ve makas kullanılarak kesilmesi sırasında arta kalan parçaların şekil ve büyüklüğü çok değişik olacağı cihetle ortaya çıkacak arayış hakkında her vakit geçerli bir rakam verilmesi mümkün değildir.Her parti hurdanın ayrı incelenmesi gerekir.
2- Kenarları uygun pres ve makas kullanılarak kesilen soğuk düzeltmesi sırasında silme ameliyesinde kayda değer bir fire söz konusu değildir.
3- Sıcak haddeleme suretiyle silme yapıldığında;
a) Hurda demirin üzerindeki oksit tabakası kalınlığına bağlı olarak değişmek üzere %10 civarında tufal firesi ortaya çıkar.
b) Standart boyda ( 6 mt ) imalata teşebbüs edildiğinde %15-20 civarinda ıskarta çıkabilir.Bu artık demirler esas demir fiyatının 1/3 üne satılabilir ve izabede değerlendirilebilir.
4- Saç levhaların depoya alınışı ile satışı sırasında normal şartlar altında ortaya bir fire çıkmaz. Sadece tartı farkı olabilir. İnşaat demiri, kalın saç, profil, mil gibi hurda demirler imalatta kullanılmadan satılırsa %1 ila % 2 nisbetinde fire ve zaiyat verir. İmalatta kullanılırsa bunun tesbiti imkansızdır. Çünkü %5 fire ve zayiat verdiği gibi imalatın şekline göre %24 hatta %40 dahi fire ve zayiat olabilir.İmalattan artan fire halindeki hurda demirler hurda bedelinden %30 eksiğine değerlendirilir. |